هم‌زمان با ایام آغاز امامت امام زمان «عجل الله تعالی فرجه الشریف» موسسه زیتون شامگاه یکشنبه 18 آبان ماه در نشستی پیرامون ویژگی‌های دوران ظهور با سخنرانی استاد «محمدحسین رجبی دوانی» تاریخ‌شناس و پژوهشگر دینی، میزبان جمعی از دوستداران خاندان اهل‌بیت (علیهم‌السلام) بود.

 

رجبی دوانی در بخش ابتدایی سخنان خود به تبیین اصل اعتقاد به ظهور منجی در ادیان مختلف پرداخت و گفت: به رغم اختلافی که میان مسلمانان در مورد جانشینان پیامبر وجود دارد اما عجیب آنکه در مورد آخرین جانشین هیچ اختلافی وجود ندارد.

 

وی در تاکید بر اشتراک ادیان مختلف به ظهور منجی به روایت رسول خدا در خصوص قطعی بودن ظهور حضرت اشاره کرد و گفت: به فرموده پیامبر اسلام «اگر از عمر دنیا فقط یک روز مانده باشد خدا آن روز را به قدری طولانی می‌کند تا مهدی ما ظهور کند و جهان را پر از عدل کند بعد از آنکه پر از ظلم و جور شده باشد.» تواتر نقل این حدیث توسط منابع روایی فرقه‌های مختلف مسلمان موید این نکته است که در اصل اعتقاد به مهدی(علیه‌السلام) و اینکه او منجی جهان است هیچ شکی وجود ندارد. جالب اینکه همه بر این امر اتفاق‌نظر دارند که مهدی از نسل پیامبر و ذریه امام حسین(علیه‌السلام) خواهد بود. با این تفاوت که اکثریت فرق مسلمان منهای شیعه معتقدند او در آخرالزمان متولد خواهد شد.

 

به گفته این پژوهشگر حوزه معارف دینی اعتقاد به ظهور منجی یک اعتقاد جهانی است یعنی در همه ادیان الهی بشارت ظهور منجی داده شده است. حتی افرادی که پیرو مکاتب الهی نبودند اما آزاداندیش بودند و از انسانیت سخن می‌گفتند، بر این اعتقادند که ممکن نیست جهان به کام یک گروه ظالم و ستمگر باشد و بقیه انسان‌ها در ظلم و ستم قرار گیرند. حتماً فردی باید بیاید و دنیا را پر از عدل و داد کند.

 

رجبی دوانی در ادامه به بیان هویت متفاوت منجی در ادیان مختلف پرداخت و گفت: پیروان یهودیت، مسیح را به عنوان منجی معرفی کرده و معتقدند وی در آخرالزمان به دنیا می‌آید و دنیا را از ستم نجات می‌دهد، مسیحیان نیز از مسیح به عنوان منجی یاد می‌کنند با این تفاوت که مسیحیان منتظر بازگشت حضرت مسیح هستند و بر این باورند که مسیح در آخرالزمان باز خواهد گشت و دنیا را پر از عدل و داد می‌کند. البته مسلمانان در مورد بازگشت مسیح با مسیحیان اختلاف‌نظر دارند و معتقدند در مورد داستان به صلیب کشیده شدن حضرت عیسی(علیه‌السلام) امر بر مسحیان مشتبه شده است. طبق نص صریح قرآن مسیح کشته نشده بلکه به اذن خداوند به آسمان برده شده است و در زمان ظهور منجی به دنیا باز می‌گردد و افتخار آن را دارد که در زمره یاران حضرت باشد و پشت سر ایشان نماز بگذارد.

 

 

نقشه‌ای که نقش بر آب شد

حوادث پیش از ولادت وجود مقدس امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) سرفصل بخش دوم سخنان استاد رجبی دوانی در این نشست بود.

وی با اشاره به حجم وسیع دشمنی‌ها با خاندان اهل‌بیت (علیهم‌السلام) به‌واسطه پیشگویی‌های متعدد در مورد ولادت دوازدهمین جانشین پیامبر گفت: این کینه‌ورزی‌ها به‌ویژه در مورد امام هادی و امام عسکری (علیهم‌السلام) شدت بیشتری داشت تا جایی که «متوکل» از خلفای عباسی مقارن عصر این دو امام، امام هادی(علیه‌السلام) را از مدینه به سامرا آورد و در یک منطقه نظامی تحت نظر شدید قرار داد. با وجود آنکه امام دهم فرزندان زیادی داشتند اما تمرکز شدید روی وجود مقدس امام عسکری(علیه‌السلام) بود از آن جهت که معنویت و نورانیت ائمه بزرگوار حتی از دوران طفولیت چنان مشهود بود که حتی دشمنان نیز در مواجهه با این بزرگواران متوجه وجه تمایز ایشان از سایرین می‌شدند و به همین دلیل امام حسن عسکری(علیه‌السلام) به عنوان کسی که قرار بود پدر آخرین حجت خدا باشند از همان دوران کودکی به شدت تحت نظارت قرار داشتند.

 

به گفته رجبی دوانی اوضاع به گونه‌ای بود که این دو امام بزرگوار باید هر روز به دربار خلیفه وقت می‌رفتند و اعلام حضور می‌کردند. ایشان اجازه انجام هیچ کاری حتی زیارت و شرکت در مراسم حج را هم نداشتند؛ اما علیرغم تصور دشمنان از باب اینکه به‌واسطه قدرتشان می‌توانند بر خواست خدا فائق آیند اما به اذن خدا و با وجود همه اقدامات امنیتی، ازدواج امام صورت می‌گیرد و بعد وجود مقدس امام زمان(علیه‌السلام) متولد می‌شوند.

 

وی تاکید کرد: از آنجایی که ماجرای ولادت امام عصر(علیه‌السلام) به صورتی کاملاً مخفیانه صورت گرفت، امام یازدهم به‌واسطه وظیفه معرفی جانشین بعد از خود، تعدادی از شیعیان را به منزلشان دعوت کردند و وجود نازنین امام مهدی را که در آن زمان طفلی دوساله بودند به ایشان نشان داده و فرمودند: او امام بعد از من است. ایشان همچنین با ارسال نامه به نمایندگان خود در مناطق مختلف تولد آخرین منجی را بشارت دادند.

 

به گفته این پژوهشگر دینی وجود امام مهدی(علیه‌السلام) تا سال 260 هجری یعنی زمان شهادت پدر بزرگوارشان کاملاً مخفی بود. به دنبال اتفاقات روز شهادت امام و حضور حضرت مهدی(علیه‌السلام) در مراسم تشییع و اقامه نماز بر پیکر مطهر پدر بزرگوارشان، همه آنهایی که تلاش گسترده‌ای برای ممانعت از ازدواج و فرزنددار شدن امام یازدهم کردند متوجه حضور حضرت به عنوان فرزند امام شدند. به اراده خداوند امام در این روز از انظار غائب شدند و بدین ترتیب دوران غیبت صغری آغاز شد.

 

حضرت 69 سال از طریق چهار نائب خاص خود «عثمان بن سعید»، «محمد بن عثمان»، «حسین ابن روح نوبختی» و «علی ابن محمد» با مردم در ارتباط بودند و فلسفه غیبت صغری برای این بود که شیعه کم‌کم به غیبت امام عادت کند. البته این لزوم آمادگی از زمان امام صادق(علیه‌السلام) کلید خورد. به‌واسطه بیان روایات متعدد در باب دوران غیبت و اینکه آخرین امام از نسل پیامبر اسلام غایب می‌شود و غیبت آن‌قدر طولانی خواهد شد که تنها کسانی که ایمان واقعی دارند بر این عقیده استوار خواهند ماند.

 

رجبی دوانی تصریح کرد: البته در دوران غیبت به دستور امام، شیعیان برای تدبیر مسائل خود به راویان حدیث و عالمان صالح رجوع داده شدند. علمایی که طبق بیان امام عسکری(علیه‌السلام) می‌بایست واجد شرایط خاص ازجمله مسلط بودن بر نفس، مخالفت با هوای نفس و اطاعت از مولای خود باشند.

 

 

مسیحا نفسی می‌آید

رجبی دوانی در بخش پایانی سخنان خود به تشریح علائم عصر ظهور و اتفاقات پس از آن پرداخت و گفت: یکی از مهم‌ترین بایسته‌های وقوع ظهور، خواست همه انسان‌ها نه فقط مسلمانان است. باید همه مردم جهان به این مهم رسیده باشند که ظهور منجی پایان قطعی برای رفع ظلم و بی‌عدالتی در جهان است و حاضر باشند در این راه از جان و مال خود هزینه دهند.

 

طبق روایات رسیده به‌واسطه ستم و بیداد در دوران قبل از ظهور شرایط به گونه‌ای سخت و طاقت‌فرسا خواهد بود که مردم گویند: خوشا به حال گذشتگان ما که این دوران سخت را ندیدند. وقوع جنگ در کشورهای مختلف ازجمله عراق، سوریه و یمن ازجمله علائم عصر ظهور در بیان امام صادق(علیه‌السلام) است.

 

به گفته این استاد تاریخ در میان مناطقی که در آخرالزمان مبتلا به جنگ و کشتار هستند خوشبختانه نامی از ایران برده نشده و این شاید به‌واسطه فداکاری ایرانیان در راه اعتقاد به اهل‌بیت (علیهم‌السلام) و ولایت‌پذیری شان است.

 

رجبی دوانی در تبیین اوضاع جهان در عصر ظهور اظهار داشت: بسیار شنیده‌ایم امام پس از ظهور قدرت‌های ظالم را از بین می‌برند و انتقام مظلومان را خواهند گرفت. این امر قطعی است اما آنچه اهمیت بیشتری دارد تحولات عظیم جهان در عصر ظهور است. تحولات فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و علمی که مردم را به شدت دچار حیرت خواهد کرد.

 

امنیت و رفاه، از بین رفتن درگیری، شکوفا شدن علم، طولانی شدن عمر و حاصلخیزشدن زمین‌ها، این‌ها مواردی بود که محمدحسین رجبی دوانی به عنوان ویژگی‌های عصر ظهور نام برد.

 

این پژوهشگر معارف دینی در پایان با اشاره به اینکه طبق بیان گهربار امام صادق(علیه‌السلام) 313 تن یاران مهدی(علیه‌السلام) همه اهل ایران  هستند اظهار امیدواری کرد با خودسازی و تلاش برای کسب معرفت و فضائل اخلاقی به شایستگی درک عصر ظهور نائل شویم.

 

یادآور می‌شود موسسه زیتون در مناسبت‌های مختلف مذهبی با برپایی محافل و دعوت از اساتید و چهره‌های شاخص علمی در راستای ارتقای سطح آگاهی دینی و معرفتی دوستداران اهل‌بیت(علیهم‌السلام) تلاش می‌کند.